De termijn van de opsluiting in de gesloten centra is een complex onderwerp. Het lijkt er sterk op dat het mogelijk is om iemand voor onbeperkte tijd op te sluiten…
Zodra een persoon naar een ander gesloten centrum overgebracht wordt of zijn uitzetting weigert, wordt de teller op nul gezet. Dat zorgt ervoor dat sommige mensen al meer dan een jaar ononderbroken in verschillende detentiecentra verblijven. De psychologische effecten van zo’n lange opsluiting zijn verwoestend.
“Volgens een vaststaande praktijk neemt de dienst Vreemdelingenzaken een nieuwe beslissing tot vasthouding wanneer een bewoner zich verzet tegen een poging tot verwijdering. De duur van de
opsluiting die aan de poging tot verwijdering voorafgaat, wordt dan ’tot nul’ teruggebracht. Deze praktijk werd gevalideerd door het Hof van Cassatie in een arrest van 31 augustus 1999.” (1)
“De enige cijfers die de dienst Vreemdelingenzaken meedeelt gaan over de gemiddelde opsluitingsduur per centrum, en niet de cijfers per opgeslotene. Er wordt dus geen rekening gehouden met de totale duur van opsluiting die een persoon ondergaan heeft omdat men geen rekening houdt met de overbrenging van het ene naar het andere centrum. En er zijn veel overbrengingen tussen de centra. Bij wijze van voorbeeld, het rapport 2006 over het centrum “127 bis” stelt het volgende:
Een gedetineerde die eerst 2 maanden in het centrum “127” verblijft, daarna 3 maanden in “127 bis” en 24 uur in het transitcentrum “INAD” voor zijn uitwijzing, komt drie keer voor in de statistieken. Voor de administratie gaat het niet om een persoon die meer dan 5 maanden opgesloten zat. Integendeel, volgens de statistieken gaat het om 3 individuen die respectievelijk 2 maanden, 3 maanden en 24 uur opgesloten zaten. Paradoxaal genoeg is het net de gedetineerde die meer dan 5 maanden in de gesloten centra verbleef, die toestaat aan de administratie om de cijfers van de opsluitingstermijnen naar omlaag te helpen.” (2)
Wat de wettelijke termijn betreft, laten de teksten geen twijfel over de lange duur van de opsluiting:
“In afwachting van het bepalen van de Staat die verantwoordelijk is voor het behandelen van de asielaanvraag, kan de asielzoeker in principe niet langer dan een maand worden vastgehouden, behalve wanneer het een complex dossier betreft. In dat geval kan de vasthouding met een maand verlengd worden.
Voor de andere bewoners (niet-asielaanvragers) is de maximale duur van opsluiting in principe twee maanden. Onder bepaalde voorwaarden kan die duur verlengd worden tot vijf maanden. Na vijf maanden opsluiting moet de vreemdeling worden vrijgelaten, behalve indien dit in tegenspraak is met het handhaven van de openbare orde of de nationale veiligheid. Enkel in dit geval kan de opsluiting van de vreemdeling worden verlengd tot maximaal acht maanden.
In uitzonderlijk ernstige omstandigheden kan de minister een bewoner ter beschikking stellen van de regering. In dit geval kan het voorkomen dat een bewoner langer dan acht maanden wordt vastgehouden.” (1)
Het is belangrijk om formuleringen te benadrukken zoals “in principe”, “behalve wanneer het een complex dossier betreft”, “in uitzonderlijk ernstige omstandigheden” Door deze vage formuleringen kan de dienst Vreemdelingenzaken discretionaire macht uitoefenen, zonder dat advocaten of verenigingen kunnen ingrijpen.
Er is ook een onderscheid tussen de asielaanvrager en de niet-asielaanvrager. In de feiten zien we geen verschil tussen de duur van opsluiting. In de meeste gevallen wordt de procedure van de asielaanvragers die toekomen in een gesloten centrum versneld (met bijna steeds een negatief antwoord), en komen ze allen zo in de categorie “mensen zonder papieren” terecht.
“Sinds de intreding van de nieuwe wet in juni 2007, zijn de opsluitingstermijnen naar omhoog gegaan, want vanaf nu kan de volledige (asiel)procedure in het gesloten centrum gebeuren, en niet enkel wat voorheen de ontvankelijkheidsfase heette.” (2)
Kortom, het is uitzonderlijk dat iemand uit een gesloten centrum vrijkomt omwille van het feit dat de wettelijke termijn van opsluiting verstreken is. En het is bijna onmogelijk om dit argument juridisch uit te spelen om iemand vrij te krijgen. De gedetineerden hebben dus geen enkele mogelijkheid om te weten hoelang ze in het gesloten centrum zullen blijven.
“Bijna 6 maanden in het gesloten centrum 127bis. Vandaag ben ik er 5 maanden en 15 dagen.”
http://www.gettingthevoiceout.org/ik-heb-er-veel-dingen-gezien-die-me-traumatiseerden/
“Hoe lang verblijf jij al in 127 bis ? Ik werd er opgelosten in november, dat is dus bijna vijf maanden.”
http://www.gettingthevoiceout.org/vijf-maanden-in-een-gesloten-centrum/
“Acht maanden werd ik opgesloten! Nu ga ik mijn papieren krijgen! Waarom werd ik opgesloten? Om mijn haat, mijn woede aan te wakkeren? Waarom?”
http://www.gettingthevoiceout.org/het-is-moreel-lijden/
(1) Samenvatting van van het onderzoek gesloten Centra door de Federale Ombudsman (De Bruecker & Schuermans, juni 2009),
http://www.mediateurfederal.be/sites/1070.fedimbo.belgium.be/files/auditGC2008-NL-samenvatting.pdf
(2) Rapport van de delegatie van de commissie LIBE over het bezoek aan de gesloten centra voor asielaanvragers in België. Verslag: Giusto CATANIA
