In het gesloten centrum van Merksplas zijn een tiental gedetineerden op 5 december 2024 al enkele dagen in hongerstaking. Zes van hen werden vandaag in “isolatie” geplaatst.
We worden regelmatig op de hoogte gebracht van honger- (en dorst-) stakingen in de verschillende centra. Sommigen eisen hun vrijlating omdat ze vinden dat hun opsluiting onrechtvaardig is. Anderen weigeren gedeporteerd te worden naar een land waar ze niet naar terug willen of kunnen.
In de afgelopen maanden was dit het geval voor vele personen van Marokkaanse afkomst, na massale deportaties naar Marokko1.
Twee gedetineerden in Merksplas werden vrijgelaten na een hongerstaking van 40 dagen. Anderen, daarintegen, werden gedeporteerd ondanks hun gezondheidstoestand. Anderen werden verplaatst naar andere centra.
Dit soort acties verspreidt zich tegenwoordig. Op 5 december kregen we te horen dat meer dan tien mensen van alle nationaliteiten in hongerstaking zijn gegaan.
Tijdens hun oproepen klaagden ze de “schandelijke” omstandigheden van hun detentie aan: erbarmelijke omstandigheden, deplorabele hygiënische en sanitaire omstandigheden en een gebrek aan medische zorg. Verschillende gevangenen noemden gevallen van zelfverminking door het gebrek aan medische zorg,
“Vrijheid is onbetaalbaar”.
“Ik zet mijn leven op pauze, ik sterf of ik leef, het is aan hen om te beslissen”.
“Ik heb geen andere oplossing gevonden”.
Een gevangene: “Het is mijn recht en mijn keuze om te beslissen of ik eet of niet”. De directie: “Je bent verplicht te eten, desnoods onder dwang”.
“Er zijn meerdere mensen in hongerstaking. Ik denk dat ik ook ga stoppen met eten, het is het enige wat ik kan doen om mijn vrijheid te krijgen”. Eén man is al veertig dagen in hongerstaking. Hij gaat dood, mevrouw, en wij doen hier niets. Het is een foltering om daar naar te kijken.”
“Het is verschrikkelijk hier, mevrouw. We krijgen onze medicijnen niet, maar we krijgen zoveel pijnstillers als we willen. Het eten is heel beperkt. We worden in eenzame opsluiting gezet om wat voor reden dan ook. Sommige van de hier opgesloten mannen hebben kinderen buiten (één van hen heeft er zes), anderen hebben geldige papieren uit een ander Europees land. Het is niet normaal, mevrouw.
Voor hen zijn deze acties het ultieme middel van verzet als er geen andere uitweg is. De directeurs van het centrum noemen deze acties daden van rebellie.
Deze acties mogen niet geminimaliseerd worden. Ze brengen hun leven in gevaar uit wanhoop, omdat ze niet weten hoe ze uit de val kunnen komen die ons migratiebeleid voor hen heeft opgezet.
Deze acties zijn vaak individueel, wanneer een persoon geen andere mogelijke uitkomst meer ziet. De gedetineerden worden dan in medische isolatie geplaatst, soms zonder telefoon, en hun familie heeft geen contact meer met hen2.
Deze acties kunnen ook collectief zijn, uit protest tegen een ernstig incident in het centrum. Dit jaar, in 2024, waren dat onder andere
– Een collectieve hongerstaking in het gesloten centrum van Brugge op 2 januari dat onderdrukt werd ;
– Een collectieve hongerstaking in het gesloten centrum 127bis in Steenokkerzeel in mei 2024:
– Een hongerstaking onder leiding van vrouwen* opgesloten in het gesloten centrum van Brugge in oktober.
De directie van de centra paste de gebruikelijke repressiemiddelen toe: isoleercellen, cachots, overhaaste uitwijzingen, verplaatsingen, … of zelfs, als er een collectieve beweging was, de politie inschakelen die dan het centrum binnenviel met wapens om de verzetsbeweging te breken (zoals op deze video, bijvoorbeeld in het centrum van Merksplas6).
We hebben ook twee meldingen ontvangen van mannen die stierven als gevolg van een hongerstaking en gebrek aan verzorging, in het centrum van Merksplas in februari 20237 en in het gesloten centrum van Brugge in september 20248. We gaan er trouwens van uit dat niet al dit soort situaties ons altijd gemeld worden en dat er zeker meer te zeggen valt over kritieke situaties.
Gesloten centra doden mensen langzaam. De staat sluit mensen op, ontneemt hen hun vrijheid en hun levenskeuzes, zonder hun de mogelijkheid tegunnen zich te verdedigen. Hongerstakingen, hoewel ze gevaarlijk en soms zelfs dodelijk zijn, zijn ze voor sommige mensen de enige manier om hun verzet te tonen en de controle over hun eigen leven en lichaam op te eisen. Wij betuigen onze diepe steun aan de mensen die gevangen zitten in de centra, ongeacht hun strijdmiddelen.
1 https://www.gettingthevoiceout.org/collectieve-uitzetting-van-mensen-van-marokkaanse-afkomst/
2 https://www.gettingthevoiceout.org/de-zorgwekkende-stilte-van-een-man-in-een-detentiecentrum/
5 https://www.gettingthevoiceout.org/hongerstaking-door-vrouwen-in-het-gesloten-centrum-van-brugge/
6 https://www.gettingthevoiceout.org/wordpress/wp-content/uploads/2023/04/filmje-mersplas.mp4
